Η άνοια είναι αποτέλεσμα εκφυλιστικής νόσου και όχι η φυσιολογική εξέλιξη ενός εγκεφάλου που γερνάει. Η επίπτωση της τόσο σε ατομίκο όσο και σε οικογενειακό επίπεδο γίνεται ολοένα και πιο επιβαρυντική όσο εξελίσσεται η ασθένεια. Η θεραπεία της έχει να κάνει τόσο με φαρμακευτική αγωγή όσο και με συμπεριφορικούς χειρισμούς.
Η ενημέρωση των φροντιστών ενός ατόμου με άνοια είναι πρωταρχικής σημασίας τόσο για τον ασθενή όσο και για τους ίδιους. Είναι βασική συνθήκη να προστατέψουν την ψυχική τους υγεία, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο πολύ δύσκολο έργο της φροντίδας του ασθενούς.
Αιτιολογία άνοιας
- Alzheimer (60%)
- Αγγειακή άνοια (το 20-30% των ανοϊκών συνδρόμων)
- Χωροκατακτητικές διεργασίες (όγκοι)
- Μεταβολικές διαταραχές: βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αμινοξέα, ουρία κλπ.
- Αλκοολισμός, Σακχαρώδης Διαβήτης, Pick (5% των μη αναστρέψιμων ανοιών προκαλεί σύνδρομο μετωπιαίου λοβού), Parkinson, Creutzfeld Jakob, Huntington (κληρονομικό νόσημα), με σωμάτια Lewy 4%.
- Τραύματα και εγχειρήσεις στο ΚΝΣ
Συμπτώματα άνοιας
- Πολλαπλά νοητικά ελλείμματα:
- Μνημονική έκπτωση (μάθησης ή ανάκλησης)
- Ένα ή περισσότερα από:
– Αφασία (διαταραχή γλωσσικής λειτουργίας)
– Απραξία (έκπτωση εκτέλεσης κίνησης-άθικτη κινητική λειτουργία)
– Αγνωσία (αδυναμία αναγνώρισης-άθικτη αισθητηριακή λειτουργία)
– Διαταραχή εκτελεστικής λειτουργίας (οργάνωσης, σχεδιασμού, σύνθεσης, αφαιρετική ικανότητα)
– Σημαντική έκπτωση επαγγελματικής, κοινωνικής λειτουργικότητας και πτώση από προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητας
Γενική θεραπευτική αντιμετώπιση ανοιών
- Εξατομίκευση θεραπείας
- Υποστηρικτικό περιβάλλον-διατήρηση προσανατολισμού
- Σωστή διατροφή, άσκηση, εργοθεραπεία, μέριμνα για σωματικές διαταραχές
- Αντιμετώπιση νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή
Νόσος Alzheimer
- Νευροεκφυλιστική νόσος του Κ.Ν.Σ (χολινεργικό σύστημα)
- Εμπλοκή β-αμυλοειδούς
- Εμφανίζεται συνήθως στα 70-80 έτη (πρώιμη έναρξη 40-60 έτη)
- Προοδευτική, τελικό στάδιο σε 2-10 έτη από τη διάγνωση
- Μείωση στο προσδόκιμο ζωής ≈ κατά 8,5 έτη
Για τη νόσο Αlzheimer είναι διαθέσιμα ειδικά φάρμακα.